Zawód Radcy Prawnego

 
TAJEMNICA ZAWODOWA.

TAJEMNICA ZAWODOWA RADCY PRAWNEGO:

• to obowiązek zachowania przez Radcę Prawnego w tajemnicy wszystkich informacji dotyczących klienta i jego spraw, ujawnionych Radcy Prawnemu przez klienta bądź uzyskanych w inny sposób w związku z wykonywaniem przez niego jakichkolwiek czynności zawodowych, niezależnie od źródła tych informacji oraz formy i sposobu ich utrwalenia1;
• obejmuje również wszelkie tworzone przez Radcę Prawnego dokumenty oraz korespondencję Radcy Prawnego z klientem i osobami uczestniczącymi w prowadzeniu sprawy – powstałe dla celów związanych ze świadczeniem pomocy prawnej2;

• obejmuje informacje ujawnione Radcy Prawnemu przed podjęciem przez niego czynności zawodowych, jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że ujawnienie nastąpiło dla potrzeb świadczenia pomocy prawnej i uzasadnione było oczekiwaniem, że Radca Prawny będzie ją świadczył3;

• jej dochowanie obejmuje nie tylko zakaz ujawniania informacji i dokumentów, o których mowa wyżej, ale również zakaz skorzystania z nich w interesie własnym lub innej osoby, chyba że przepisy prawa lub Kodeksu stanowią inaczej4;

• obowiązek jej zachowania nie może być ograniczony w czasie i istnieje również po zaprzestaniu wykonywania zawodu5;

• Radca Prawny nie może być zwolniony z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej co do faktów, o których dowiedział się udzielając pomocy prawnej lub prowadząc sprawę6

• obowiązuje ustawowy bezwzględny zakaz przesłuchiwania w charakterze świadka Radcy Prawnego, który jest obrońcą oskarżonego w postępowaniu karnym- co do faktów, o których dowiedział się udzielając porady prawnej lub prowadząc sprawę (Art. 178 k.p.k.)

  art. 178 k.p.k.
  Nie wolno przesłuchiwać jako świadków
  1) obrońcy albo adwokata lub radcy prawnego działającego na podstawie art. 245 § 1, co do faktów, o których dowiedział się udzielając porady prawnej lub prowadząc sprawę;
  2) duchownego co do faktów, o których dowiedział się przy spowiedzi.

Wyjątki

Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie dotyczy informacji:
1) udostępnianych na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,
2) przekazywanych na podstawie przepisów rozdziału 11a działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540, z późn. zm.)
– w zakresie określonym tymi przepisami (art. 3 ust. 3-6 u.r.p.)

Zgodnie z art. 180 § 2 k.p.k. osoby obowiązane do zachowania tajemnicy notarialnej, adwokackiej, radcy prawnego, doradcy podatkowego, lekarskiej, dziennikarskiej lub statystycznej oraz tajemnicy Prokuratorii Generalnej, mogą być przesłuchiwane co do faktów objętych tą tajemnicą tylko wtedy, gdy jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu.

• Wyjątek dotyczy tylko sytuacji przesłuchiwania radcy prawnego jako świadka i to w sytuacji gdy nie był on obrońcą klienta;
• Nie dotyczy tajemnicy obrońcy w postępowaniu karnym
  Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 grudnia 2020 r., sygn. akt: I KZ 27/20
  „W świetle przepisów art. 178 pkt 1 k.p.k. i art. 180 § 2 k.p.k. nie jest tożsama dopuszczalność pozyskiwania w postępowaniu karnym informacji objętych tajemnicą obrończą i informacji objętych tajemnicą adwokacką (inną niż obrończa). O ile w odniesieniu do tych pierwszych obowiązuje bezwzględny zakaz dowodowy, to w odniesieniu do drugich obowiązuje zakaz względny, bo możliwy do uchylenia na mocy decyzji sądu.”

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2020 r., sygn. akt: I KZ 8/20

• „Niezbędność dla wymiaru sprawiedliwości, o której mowa w art. 180 § 2 k.p.k., jako przesłanka konieczna zwolnienia z tajemnicy zawodowej, wymaga nie tylko ustalenia, że przeprowadzony w wyniku zwolnienia z tajemnicy dowód ma istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, ale również oceny czy z punktu widzenia wagi sprawy oraz rodzaju i funkcji tajemnicy zawodowej określonego rodzaju dopuszczalne jest zwolnienie z tajemnicy.”
• „Możliwość przeprowadzenia dla ustalenia określonej okoliczności jakiegokolwiek innego dowodu niż przesłuchanie świadka po uprzednim zwolnieniu go z tajemnicy zawodowej określonej w art. 180 § 2 k.p.k., nie wyłącza dowodów pośrednich, stoi natomiast na przeszkodzie wydaniu przez sąd postanowienia o zwolnieniu z takiej tajemnicy”

DLACZEGO RADCA PRAWNY?

Obecnie różnica pomiędzy zawodem radcy prawnego oraz adwokata uległa znacznemu zatarciu. Sprowadza się ona w ogólności do tego, że radcowie prawni, w odróżnieniu od adwokatów, mogą być zatrudniani na etacie jako prawnicy in-house w różnego rodzaju przedsiębiorstwach, jak i samorządowych i państwowych organach administracji, z tym zastrzeżeniem, że w takim przypadku (świadczenia usług prawnych na podstawie stosunku pracy) radca prawny nie może być obrońcą w sprawach karnych.

Zarówno adwokat jak i radca prawny może być obrońcą oskarżonego w postępowaniu karnym i obwinionego w postępowaniu wykroczeniowym.

Art. 82 Kodeksu postępowania karnego

Obrońcą może być jedynie osoba uprawniona do obrony według przepisów o ustroju adwokatury lub ustawy o radcach prawnych.

Art. 24. § 1 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia

Obrońcą w sprawach o wykroczenia może być adwokat albo radca prawny.

Radcowie prawni i adwokaci mają takie same uprawnienia w sprawach rodzinnych i opiekuńczych.

1 Art. 15 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego (Załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r.)

2 Art. 15 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego (Załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r.);

3 Art. 15 ust. 3 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego (Załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r.);

4 Art. 16 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego (Załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r.);

5 Art. 17 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego (Załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r.)

6 art. 3 ust. 5 u.r.p.